Niedoczynność tarczycy to zaburzenie hormonalne. Związane jest z produkcją zbyt małej ilości hormonów tarczycy w stosunku do zapotrzebowania na nie organizmu. W leczeniu tej choroby bardzo ważne jest regularne przyjmowanie preparatów zawierających hormony tarczycy, co pozwala wyrównać ich niedobór. Oprócz farmakoterapii warto zadbać o zbilansowaną dietę, która wspomoże leczenie. W poniższym artykule dowiesz się, jak powinna wyglądać dieta przy niedoczynności tarczycy.
Spis treści
Dieta w niedoczynności tarczycy – główne zasady
Dieta przy niedoczynności tarczycy nie powinna się różnić od diety osób zdrowych. Jej główne zasady oparte są na talerzu zdrowego żywienia, będącym aktualnym odpowiednikiem piramidy zdrowego żywienia.
Produkty wskazane przy niedoczynności tarczycy
Biorąc pod uwagę zasady zdrowego żywienia, produkty wskazane przy niedoczynności tarczycy to:
- Produkty pełnoziarniste takie jak grube kasze, ciemne makarony, pieczywo pełnoziarniste lub ryż brązowy.
- Warzywa i owoce w każdym posiłku. Są one źródłem witamin oraz polifenoli o działaniu przeciwzapalnym.
- Tłuszcze – najlepszy wyborem są te pochodzenia roślinnego takie jak orzechy i oleje roślinne.
- Chude, dobrej jakości białko czyli chudy nabiał, mięso drobiowe, mięso ryb oraz nasiona roślin strączkowych.
Jeśli wprowadzisz powyższe zasady to 80% pracy za Tobą! Pozostałe 20% zasad w diecie przy niedoczynności to kilka rzeczy na które musisz zwrócić uwagę ze względu na przyswajalność leków (niektóre produkty mogą ją ograniczać) spowolniony metabolizm organizmu występujący w tej chorobie, a także proces tworzenia się hormonów tarczycy.
Białko przy niedoczynności tarczycy
Według najnowszych zaleceń zdrowe osoby powinny spożywać białko w ilości od 10-15% całodziennego zapotrzebowania energetycznego. Z kolei białko przy niedoczynności tarczycy powinno być spożywane w nieco większej ilości tj. 20-25%.
Związane jest to z kilkoma powodami. Po pierwsze białko jest elementem niezbędnym do produkcji hormonów, w tym hormonów tarczycy.
Po drugie, niedoczynność tarczycy to schorzenia charakteryzujące się zwolnionym metabolizmem. Białko jest produktem podkręcającym metabolizm. Energia, czyli kalorie są potrzebne naszemu organizmowi do przeprowadzania szeregu procesów zachodzących w ciele, w tym procesu trawienia. Każdy składnik pokarmowy, który spożywamy, wymaga innej ilości energii potrzebnej do procesu jego trawienia. Największa ilość energii pożytkowana jest na trawienie białka. Dlatego mówi się, że białko przyśpiesza przemianę materii, bo zużywamy więcej kalorii na jego trawienie niż w przypadku węglowodanów lub tłuszczów.
Pamiętaj jednak, że samo białko nie pomoże w walce ze zwolnionym metabolizmem. To tylko mały dodatek. Najważniejsze są leki. Tylko regularnie przyjmowane pozwolą nam uregulować metabolizm.
Jod a niedoczynność tarczycy
Bardzo ważnym składnikiem u osób z niedoczynnością tarczycy jest jod. Podobnie jak białko bierze on dział w produkcji hormonów tarczycy. Przyjmuje się, że w populacji polskiej nie ma problemów z odpowiednią podażą jodu ponieważ jego źródłem jest sól kuchenna, która w Polsce jest obligatoryjnie jodowana od 1997.
Obligatoryjnie jodowana jest tylko sól kuchenna. Sól himalajska i inne tego typu sole nie są. Dlatego, jeśli chorujesz na niedoczynności tarczycy, odpuść sobie te produkty i stawiaj na zwykłą, sól z marketu.
Oprócz soli dobrym źródłem jodu są ryby, owoce morza, a także algi morskie.
Jeśli z jakichś względów podejrzewasz, że możesz mieć niedobór jodu to nie suplementuj go na własną rękę! Jego nadmiar w diecie jest równie szkodliwy, jak niedobór. Najpierw wykonaj odpowiedniej badania laboratoryjne, które sprawdzą stężenie jodu w organizmie. Z tymi wynikami udaj się do lekarza i z nim ustal ewentualną suplementację.
Selen a niedoczynność tarczycy
Podobnie jak jod, selen uczestniczy w procesie tworzenia hormonów tarczycy. Dobrym źródłem selenu w pożywieniu są podroby, ryby, skorupiaki, czosnek, grzyby, suche nasiona roślin strączkowych, a także orzechy brazylijskie.
Jakie owoce przy niedoczynności tarczycy?
Pacjenci zadają mi często pytanie, jakie owoce mogą jeść przy niedoczynności tarczycy. Odpowiedź jest prosta, bo brzmi każde! Sięgaj po te owoce, które lubisz. Jeśli niedoczynności tarczycy towarzyszy insulinooporność warto zachować ostrożność przy takich owocach jak banany czy winogrona, ze względu na wysoką zawartość cukru. Nie oznacza to jednak, że musisz z nich całkowicie rezygnować! Wystarczy, że je ograniczysz oraz będziesz spożywać jako dodatek do dobrze zbilansowanego posiłku, a nie jako samodzielną przekąskę.
Problem mogą stanowić jednak niektóre warzywa. I tym sposobem przechodzimy do kolejnej części artykuły czyli czego nie jeść przy niedoczynności tarczycy.
Niedoczynność tarczycy - czego nie jeść?
Wokół produktów przeciwskazanych w diecie przy niedoczynności tarczycy urosło wiele mitów. Po Internecie krążą listy produktów zakazanych w niedoczynności tarczycy. Często są one bardzo długie i mają wydźwięk straszący. Jednak jak to w dietetyce bywa, nic nie jest oczywiste. Zamiast wpisywać w Google „niedoczynność tarczycy czego nie jeść”, bardziej trafne będzie pytanie „niedoczynność tarczycy – jak jeść”. Już wyjaśniam dlaczego.
Większość produktów znajdujących się na listach produktów zakazanych przy niedoczynności tarczycy możesz jeść – pod warunkiem, że odpowiednio wkomponujesz je w dietę i spożyjesz w ograniczonej ilości.
Niedoczynność tarczycy a goitrogeny
Warzywa kapustne takie jak brokuł, kapusta, kalafior, jarmuż, brukselka czy kalarepa zawierają związki goitrogenne. Goitrogeny uważane są substancje wolotwórcze. Miano to zyskały sobie ze względu na obniżanie wchłaniania jodu, który jak już wiesz, jest niezbędny do pracy tarczycy. Jednak aby warzywa goitrogenne faktycznie przyczyniały się do zaburzeń wchłaniania jodu to musiałyby być spożywane w bardzo dużych ilościach codziennie. Dodatkowo możemy w nich obniżyć ilość goitrogenów poprzez gotowanie.
Dlatego nie ma powodów do obaw i jeśli lubisz warzywa kapustne to możesz spokojnie, włączyć je do swojej diety nawet przy niedoczynności tarczycy. Spożywaj je w umiarkowanych ilościach, najlepiej w postaci gotowanej.
Niedoczynność tarczycy a soja
Wokół soi urosło tyle kontrowersji, że można o niej napisać cały osobny post. Skupmy się jednak na niedoczynności tarczycy. Produkty sojowe, czyli czysta soja, napój sojowy oraz tofu mogą zaburzać wchłanianie leków na tarczycę.
Leki na tarczycę zazwyczaj przyjmowane są na czczo, w godzinach porannych co najmniej 30 minut przed posiłkiem. Przyjmowanie leków na tarczycę na czczo pozwala na ich lepszą przyswajalność.
Produkty sojowe są produktami, które w znaczny sposób mogą zaburzyć przyswajanie hormonów tarczycy. Dlatego należy zachować przy nich szczególną ostrożność. Nie oznacza to jednak, że musisz z nich całkowicie rezygnować. Leki na tarczycy nie wchłaniają się przez cały dzień. W drugiej połowie dnia Twój organizm już dawno je przyswoi. Dlatego możesz spożyć soję na obiad lub kolację.
Niedoczynność tarczycy - przykładowy jadłospis
Podrzucam Ci przykładowy jadłospis przy niedoczynności tarczycy zawierający 1800 kcal oraz następujący rozkład kaloryczny: 50% energii z węglowodanów, 30% z tłuszczów i 20% z białka. Jadłospis zawiera proste potrawy z produktów, które można znaleźć w każdym sklepie.
Dieta przy niedoczynności tarczycy – 1800 kcal
Śniadanie: Szakszuka | Kcal: 406 W: 43.1 B: 20.1 T: 17.2
- Cebula, 0.3 x Sztuka (30.0 g)
- Czosnek, 1 x Ząbek (5.0 g)
- Pomidory z puszki, 0.5 x Opakowanie (120.0 g)
- Jajko, 2 x Sztuka (100.0 g)
- Oliwa z oliwek, 0.5 x Łyżka (5.0 g)
- Sól, 1 x Szczypta (0.5 g)
- Chleb żytni, 2 x Kromka (70.0 g)
Pokrojoną cebulę oraz posiekany czosnek przesmaż na oliwie. Następnie dodaj pomidory z puszki i przyprawy. Duś kilka minut pod przykrywką. Zrób wgłębienia na dwa jajka i wbij je na patelnię. Duś kilka minut pod przykryciem aż jajka się zetną. Podawaj z pieczywem
II śniadanie: Owsianka z prażonym jabłkiem | Kcal: 353 W: 61.4 B: 10.6 T: 10.4
- Płatki owsiane, 4 x Łyżka (40.0 g)
- Jabłko, 1 x Sztuka (170.0 g)
- Mleko 1,5%, 0.5 x Szklanka (120.0 g)
- Cynamon, 1 x Łyżeczka (4.0 g)
- Orzechy brazylijskie, 2 x Sztuka (8.0 g)
Płatki owsiane ugotuj na mleku z dodatkiem 0,5 łyżki cynamonu. Jabłka pokrój w kostkę wrzuć na patelnię teflonową, dodaj pozostałą część cynamonu i praż na średnim ogniu cały czas mieszając. Gotowe jabłka wyłóż na owsiankę. Całość posyp orzechami.
Obiad: Aromatyczny łosoś z warzywami i ryżem brązowym | Kcal: 493 W: 48.9 B: 29.5 T: 20.7
- Łosoś atlantycki, 1 x Porcja (100.0 g)
- Cukinia, 0.3 x Sztuka (150.0 g)
- Marchew, 1 x Sztuka (45.0 g)
- Koperek, 1 x Łyżeczka (5.0 g)
- Oliwa z oliwek, 0.5 x Łyżka (5.0 g)
- Sól, 2 x Szczypta (0.6 g)
- Pieprz czarny, 1 x Szczypta (0.3 g)
- Koperek, 1 x Łyżeczka (5.0 g)
- Bazylia suszona, 4 x Szczypta (2.0 g)
- Ryż brązowy, 1 x Porcja (50.0 g)
Ryż brązowy ugotuj według przepisu na opakowaniu z dodatkiem szczypty soli. Marchew i cukinię pokrój w słupki. Łososia dopraw solą, pieprzem, koperkiem i bazylią. Na arkusz papieru do pieczenia wyłóż pokrojone warzywa oraz łososia, całość polej oliwą i zwiń jak cukierka. Piecz w piekarniku rozgrzanym do 180°C przez koło 20-30 min. Podawaj z ryżem.
Kolacja: Szybka sałatka z czerwoną fasolą i mozzarellą | Kcal: 554 W: 68.8 B: 31.1 T: 19.8
- Fasola czerwona z puszki, 1 x Porcja (75.0 g)
- Mix sałat, 0.5 x Opakowanie (100.0 g)
- Oliwa z oliwek, 1 x Łyżka (10.0 g)
- Woda, 1 x Łyżka (10.0 g)
- Musztarda, 1 x Łyżeczka (10.0 g)
- Papryka czerwona, 0.3 x Sztuka (57.5 g)
- Ogórek świeży, 0.3 x Sztuka (45.0 g)
- Pomidor koktajlowy, 1 x Garść (100.0 g)
- Ser mozzarella light , 0.5 x Sztuka (62.5 g)
- Bułka grahamka, 1 x Sztuka (70.0 g)
- Sól, 1 x Szczypta (0.3 g)
- Pieprz czarny, 1 x Szczypta (0.3 g)
Bułkę grahamkę pokrój pod skosem i przygotuj z niej grzanki na suchej patelni teflonowej. Sałatę wyłóż na półmisek i dodaj pokrojonego ogórka, paprykę, pomidory, ser mozzarella oraz odsączoną fasolę czerwoną. Z oliwy, wody i musztardy przygotuj dressing i polej nim sałatkę. Całość dopraw solą i pieprzem. Podawaj z pieczywem.
—
Dieta przy niedoczynności tarczycy - podsumowanie
Jeśli chorujesz na niedoczynność tarczycy stawiaj przede wszystkim na przestrzeganie zasad zdrowego żywienia. Zadbaj o odpowiednią podaż jodu i selenu włączając do diety ryby morskie, skorupiaki i algi morskie. Używając soli, korzystaj ze zwykłej soli kuchennej, która jest jodowana. Uważaj na produkty sojowe. Spożywane bezpośrednio po przyjęciu leków na tarczycę mogą utrudnić ich wchłanianie. Nie bój się warzyw goitrogennych. Spożywane w umiarkowanych ilościach nie zaburzą pracy tarczycy.
Jestem dietetykiem klinicznym oraz pasjonatką gotowania – od lat udzielam się w blogosferze kulinarnej. Staram się łączyć wiedzę dietetyczną z wiedzą kulinarną czego owocem są pomysły znajdujące się na blogu. Uwielbiam czarną kawę i to w jej towarzystwie najczęściej tworzone są posty 🙂